منطقه حفاظت‌شده بهرام گور، منطقه‌ای حفاظت‌شده در شرق استان فارس و در مثلث بین سه شهر نی‌ریز در فاصله ۳۵ کیلومتری و شهر مشکان در فاصله ۱۸ کیلومتری و ۱۵ کیلومتری شهر قطرویه واقع شده است. این منطقه، که در سال ۱۳۵۱ خورشیدی بنیان‌گذاری شده، ۴۰ هزار و ۸۰۰ هکتار مساحت دارد و در بلندترین نقطه به ۲،۷۸۷ متر می‌رسد. آب و هوای منطقه بهرام گور گرم و خشک است و بارندگی حدود ۲۰۰ میلی متر در سال دارد. اهمیت این منطقه به جمعیت قابل توجه گورخر ایرانی ساکن در آن است.
این منطقه، زیستگاه چند نمونه از ویژه ترین جانداران در معرض انقراض و همچنین معدنی کم نظیر از سنگ ها و ذخایر ارزشمندی چون آهن ، طلا و … یکی از این گونه های جانوری که در این منطقه به وفور یافت می شود، گور خر ایرانی است.
بهرام گور گونه‌های جانوری متعدد و گوناگونی را در خود جای می‌دهد. گونه‌هایی از پرندگان چون کبک، زاغ بور، هوبره، تیهو، باقرقره و انواع پرندگان شکاری را می‌توان در این منطقه یافت. از جمله دیگر مهره‌داران ساکن بهرام گور می‌توان به گربه‌سانانی چون سیاه‌گوش و گربه جنگلی اشاره کرد. در گذشته یوزپلنگ آسیایی نیز در منطقه زندگی می‌کرد که امروزه دیگر در آن پیدا نمی‌شود.کل و بز، قوچ و میش، جبیر، گراز، روباه، گرگ، و کفتار از جمله پستانداران ساکن این منطقه هستند.
درختان ویژه ای نیز در این منطقه رویت می شوند که از جمله مهم ترین آن ها ” بنه ” است، این درخت منبع تولید شیره سقز که خواص دارویی و غذایی فوق العاده ای دارد می باشد و علاوه بر این در صنعت پلاستیک سازی و تولید واکس نیز استفاده هایی از آن می شود و همچنین بادام، کیکم، تنگرس، درمنه و گون از جمله دیگر گیاهان و درختان موجود در این منطقه است. اگرچه پوشش گیاهی این منطقه به سبب خشکسالی های مکرر و همچنین عواملی همچون دخالت های انسانی و چرای بی رویه دام ها به شدت آسیب دیده است.
گورخر ایرانی
این منطقه در چند سال اخیر به عنوان یکی از مهم ترین زیستگاه های گورخر ایرانی که گونه ای منحصربفرد از گورخر آسیایی است شناخته می شود. هم اکنون در تمام مناطق مرکزی و بیابانی ایران تنها در منطقه حفاظت شده بهرام گور و توران می توانید گله های گورخر ایرانی در تعداد زیاد در کنار هم ببینید. در این منطقه حفاظت شده هم اکنون چیزی بالغ بر 1000 راس گورخر ایرانی مشغول زندگی هستند.
این گونه خاص گورخر بیشتر از الاغ به اسب شباهت دارد و از لحاظ جثه اندکی بزرگتر از الاغ است، رنگ این جانور همگام با فصل های مختلف دست خوش تغییرات اندکی می شود، در فصل گرما قوه ای مایل به سرخ و در فصل های سرد تر مایل به زرد.
از دیگر جاذبه های این منطقه وجود غارهای متعدد در ارتفاعات است. یکی از این غارها که با نام قدمگاه حضرت علی(ع) یا غار علی ولی الله (ع) شناخته می شود نیز در بین مردم از جایگاه خاصی برخوردار بوده و برخی با مراجعه به غار برای رسیدن به نذر خود در این غار اقدام به روشن کردن شمع می کنند.
در این منطقه درخت بنه پیری در منطقه حسن آباد قرار دارد که مردم اعتقاد زیادی به آن دارند و بر روی شاخه های آن پارچه های رنگی کوچکی را گره زدند. این مردم اعتقاد دارند با گشودن این پارچه ها مشکلشان برطرف خواهد شد.
در کنار تجربه کم نظیر دیدن نادرترین گونه های جانوری خاورمیانه ، این منطقه فرصت مناسبی برای عکاسی حیات وحش و عکاسی نجومی نیز فراهم آورده است. علاقمندان می توانند به راحتی در این منطقه با دوربین های خود به شکار لحظه های ناب زندگی گروهی گوره خر ها، گربه سانان و پرندگان و … بپردازند و آرشیو عکاسی خود را حیات ببخشند.
در سال های اخیر کنش هایی از طرف سرمایه داران و گروهی سودجو جهت محدود کردن این زیستگاه برای شروع فعالیت معادن و برداشت از ذخایر ارزشمند آن صورت پذیرفت که با مقاومت و روشنگری اهالی طبیعت و دوست داران محیط زیست خوشبختانه این امر حداقل تا مدتی به تاخیر افتاده است.
با تشکر ویژه از هنرمند و عکاس عزیز شهرمان آقای حامد راستی بابت عکس های که در اختیار این سایت گذاشتند.
